Hamilelik Diyabeti (Şeker Hastalığı) Nedir?

Hamilelik diyabeti, genellikle hamileliğin 24-28. haftasında ortaya çıkan ve tıp literatüründe gestasyonel diyabet olarak ifade edilen bir sağlık sorunudur. Bazı insanlarda gebelikten önce yeterli düzeyde insülin salgılayabilen pankreas hücresi, hamileliğin ilerlemesiyle beraber ihtiyaç duyulan düzeyde insülin salgılayamaz. Bu durumda daha öncesinde herhangi bir semptom olmamasına rağmen gebelik sürecinde kan şekerinin yükselmesi söz konusu olabilir.

Hamilelikte Şeker Hastalığı (Diyabet) Nedir?

Tıp literatüründe gestasyonel diyabet olarak ifade edilen hamilelik diyabeti, ilk defa gebelikte başlayan veya teşhis edilen glikoz intoleransı olarak tanımlanmaktadır. Gebelik halinde salgılanan hormonlar insülin direncini tetiklediği için oluşmaktadır. Özellikle Plasentadan salgılanan HPL (Human placental lactogen) adı verilen hormon gebelikte fetusa glikoz gitmesini sağlamak amacıyla insülinin kan şekerini düşürücü etkisini frenler ve gebelikte doğal bir hiperglisemi (kan şeker seviyesinde yükseklik) oluşma eğilimi artar. Bu eğilim bazen ileri derecelere ulaşabilir ve gestasyonel diyabet oluşur.

Hamilelikte diyabet görülme sıklığı her geçen yıl artıyor. Doğal yiyeceklerin yerini hazır gıdaların alması, hamilelik döneminde hareketsiz bir yaşam ve kulaktan dolma yanlış bilgiler hamilelikte şeker hastalığı görülme sıklığını arttıran olumsuz durumlardır.

Hamilelik şekeri, hamilelik döneminin son 3 ayında ortaya çıkmaktadır. Her hamile kadında görülmeyen hamilelik diyabeti, bebeğin hızla büyümesi, buna bağlı olarak hormonsal değişimlerden dolayı kan şekeri seviyesinin yükselmesinin bir sonucu olarak ortaya çıkıyor.

Yaşınız 30′un üzerindeyse, ailenizde tip 2 diyabet öyküsü varsa, aşırı kiloluysanız (vücut kitle endeksi 30’un üzeri), önceki gebeliklerde fazla kilolu bebek ya da prematüre (düşük ağırlıklı) doğum yaptıysanız, hipertansiyon hastasıysanız, polikistik over sendromunuz varsa ya da bir önceki hamileliğinizde diyabet tanısı aldıysanız risk altındasınız demektir.

Gebelik diyabeti, bebeğin de normal bebeğe göre çok kilolu ve iri olmasına yol açabilmektedir. Hamilelik diyabeti ile bebekte sarılık, ilerleyen yaşlarında diyabet, tansiyon gibi hastalıklar görülebiliyor. Bu sebepten dolayı hamilelik diyabetinin erken dönemde teşhis edilmesi ve tedavisine başlanması hem anne için hem de bebek için hayati önem taşıyor.

Planlı gebeliklerde önceden yapılan tarama testleri sayesinde gestasyonel diyabet kontrol altına alınmaktadır. Gebelik sürecinde kesinlikle şeker hapları yerine insülin tedavisi uygulanmalıdır. İnsülin tedavisiyle birlikte düzenli beslenme, ideal kilo alımı sağlanması ve egzersiz yapılması gerekmektedir.

Hamilelik Diyabeti Olanlar Hangi Besinleri Tüketebilir?

Hamilelik diyabeti olan anne adaylarının ihtiyaçları ve buna bağlı olarak porsiyonları kişiye bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Genel olarak bakacak olursa gestasyonel diyyabeti olanların tüketebileceği besinler şunlardır:

• Sebze
• Meyve
• Tam tahıllar (kuru baklagiller, ekmekler)
• Et, tavuk, balık, hindi
• Süt ve süt ürünleri
• Yumurta

Hamilelik Diyabeti Olanlar Hangi Besinleri Tüketmemelidir?

Hamilelikte şeker hastalığıyla karşı karşıya olan anne adayları için tehlikeli besinleri ise şu şekilde örneklendirebiliriz:

• Pekmez
• Bal
• Tatlılar
• Şekerli gıdalar ve içecekler
• Pirinç
• Patates
• Beyaz unlu besinler

Diğer yandan her ne kadar sağlıklı olsalar da bu süreçte dikkatli bir şekilde tüketilmesi gereken besinlerse şunlardır:

• Muz
• Kavun
• İncir
• Dut
• Kuru meyveler
• Üzüm
• Havuç
• Mısır
• Bezelye
• Karpuz

Hamilelik Diyabetine Ne İyi Gelir?

Beslenme ve Diyet Uzmanı eşliğinde sizin ihtiyaçlarınızın karşılanması ve bebeğinizin sağlıklı gelişiminin tamamlanması içi diyet yapılması gerekmektedir. Kalsiyum açısından zengin (süt ve peynir), demir içeren yiyecekler (balık, kırmızı et, köy tavuğu) ve folik asit bakımından zengin yiyecekler (yeşil sebzeler) beslenme planında yer almalıdır. Her öğünde diyetisyenin önerdiği, karbonhidrat, protein ve yağ dengesi düzenlenmiş öğünleri tüketmeniz bebeğiniz ve sizin için olumlu etki yapacaktır.

Fiziksel aktivite yapılmalıdır. Genel olarak “Hamileyim, nasıl fiziksel aktivite yapayım” diyenler olmaktadır. Ancak her gün yapacağınız düzenli yürüyüşler sizi hem psikolojik hem de fiziksel açıdan iyi hissettirirken hem de sizi doğuma hazırlayacaktır. Doktorunuz ve diyetisyeninizin kontrolünde yapacağınız hafif yürüyüşler sağlığınız açısından risk oluşturmayacaktır.

Tedavide en önemli nokta kan şekeri değerlerinin düzenli takibidir. Tedavide hedef açlık kan şekerinin < 95 mg/dl olmasını sağlamaktır. Tokluk kan şekeri ise 2. Saatte 120 mg/dl nin altında olmalıdır.

İnsülin İğneleri: İnsülin iğneleri gebelik şekerini tedavide temel etkendir. İnsülin bebek için zararsızdır. Plasentadan geçmeyen bir hormondur. Dolayısıyla bebeğiniz de etkilenmeyecektir. İnsülin kullanımına da doktorunuz karar verecektir. Bebeğim zarar görür diye paniğe kapılmayıp, doktorunuzun tavsiyelerine uymalısınız.