Polikistik Over Sendromu (PKOS) Nedir?

Polikistik Over Sendromu (PKOS), kadınlarda en yaygın görülen endokrin hastalıktır. Özellikle aşırı kilolu üreme çağındaki kadınlarda regl düzensizliği ya da hiç regl olunmaması, tüylenme, saç dökülmesi ve kellik, aşırı akne oluşumuyla seyreden bir hastalıktır. Nedeni kesin olarak bilinmemekte ancak genetik faktörlerin etkili olduğu söylenmektedir. Genetik faktörlerin yanı sıra, yanlış beslenme ve aşırı kilo alımı da PKOS un temel nedenleri arasında sayılmaktadır.

Polikistik Over Sendromu Belirtileri Nelerdir ?

Polikistik Over Sendromu olan kadınlarda androjen hormonun (testosteron) fazla salgılanması nedeniyle tüylenme, sivilce oluşumu ve saç dökülmesi görülebilmektedir. Kilolu kişilerde kandaki testosteron bağlayıcı hormon azalmakta ve kanda serbest halde dolaşan testosteron miktarı artmaktadır. Bu nedenle normalde kadınlarda beklenmeyen bölgelerde (yanak ve çene bölgesinde, göğüs etrafında) tüylenmeler oluşmaktadır. Serbest testosteron kıl köklerine etki ederek tüylenmelerin daha kalın ve siyah şekilde çıkmasına neden olmaktadır. Tüylenmenin şiddeti kişiden kişiye değişmektedir. Bunun nedeni ise genetik alt yapıdır. Yine testosteron hormonuna bağlı olarak nadiren de olsa saç dökülmesi ve kellik oluşabilmektedir. Pkos’lu kadınlarda en sık gözlenen belirti ise akne oluşumudur. Testosteron vücutta sebum ve akne oluşumuna neden olmaktadır. Ne kadar fazla testosteron o kadar çok sebum oluşumu demektir. Bu belirtileri azaltmada doktorunuz tarafından uygun görülen ilaç tedavisi uygulanmalıdır. PKOS lu kadınlarda genellikle fazla kilo alımı görülmektedir ancak normal kiloda olup PKOS sendromuna sahip bireyler de bulunmaktadır.

PKOS Kilo Alımını Nasıl Etkiler ?

PKOS’lu kadınların büyük çoğunluğu kilo problemi yaşamaktadır. PKOS sendromu, insülin direnci, yüksek kolesterol gibi birçok metabolik hastalığı da beraberinde getirmektedir. PKOS lu kadınların büyük çoğunluğu iştah kontrolünde zorlanmaktadır. Bunun nedeni, iştah açıcı hormonlar olarak bilinen ghrelin ve kolesistokinin seviyelerindeki düzensizlikler olabilmektedir. İnsülin direnci PKOS la birlikte en çok görülen hastalıktır. İnsülin direncinde dokular tarafından insülin kullanılamamaktadır. Bu durum sürekli kan şekeri seviyesinin düşmesine ve sürekli yeme isteği oluşmasına neden olmaktadır. PKOS lu bireylerde bazal metabolizma hızında da azalma görülebilmektedir. Bu nedenle fazladan aldığınız her kalori daha fazla kilo alımına neden olacaktır.

PKOS Beslenme İle Nasıl Tedavi Edilir ?

Polikistik Over Sendromu olan bireylerin çoğunluğu vücut ağırlığının %5’ ini kaybettiğinde görülen semptomların düzeldiği bildirilmiştir. %5’lik kilo kaybında bile bireylerde regl dönemleri düzene girmektedir ve doğurganlık artmaktadır. Bireyler ideal kiloya yaklaştıkça İnsülin direnci ve diğer metabolik hastalıklardan da kurtulmaktadırlar. Tedavide doktorunuzun önerdiği ilaç tedavisiyle birlikte uygulayacağınız beslenme tedavisi hastalık sürecini daha hızlı atlatmanızı sağlayacaktır. Düzenli egzersiz yapmak da tedavi de çok etkilidir.

• Özellikle PKOS ve insülin direncinin birlikte görüldüğü durumlarda düşük glisemik indeksli besinler tüketilmelidir. Ekmek, patates, pilav, makarna, poğaça gibi yüksek glisemik indeksli gıdalar, şeker içerikli gıdalar (pasta, şerbetli tatlı vb.), paketli gıdalar ( çikolata, gofret, cips, çerez vb.) yerine tam tahıllı gıdalar ve bol sebze tüketilmelidir.
• Doymuş yağ alımı azaltılmalıdır. Margarin, tereyağı, hayvansal yağlar yerine zeytinyağı, çiğ badem, ceviz, çiğ fındık tüketimi tercih edilmelidir.
• Omega-3 alımı artırılmalı. Omega-3 kaynağı olarak haftada en az 2-3 kez ızgara, buğulama balık yenilmelidir. Gerekli görüldüğü taktirde omega-3 takviyesi alınmalıdır
• Polikistik Over Sendromu olan kadınlarda genelde iştah kontrolü sağlayama durumu görülmektedir. Bu nedenle öğünlerinizin karbonhidrat, protein ve yağ dengesi beslenme ve diyet uzmanı tarafından ayarlanmalıdır. Aksi taktirde besleyici içeriği düşük bir öğün yapıldığında yeme atakları geçirilebilir ve tatlıya yönelim artabilir.
• Lif alımını artırmak için bol sebze, salata tüketimi artırılmalı ve kabuklu yenilebilen meyveler kabuklarıyla tüketilmelidir.
• D vitamini takviyesinin PKOS’lu bireylerde etkili olduğu belirtilmiştir. Bu nedenle özellikle kış mevsiminde günlük D vitamini takviyesi alınabilir.
• Mutlaka fiziksek aktivite artırılmalıdır. Fiziksel aktivite artışı PKOS lu bireylerde kilo vermeye katkı sağlar, metabolizmayı hızlandırır, insülin direncinde fayda sağlar.

Polikistik Over Sendromu tanısı alan bireyler mutlaka bir doktor ve diyetisyen takibiyle tedavilerini sürdürmelidirler. Burada en temel nokta yaşam tarzının değiştirilmesidir. Sağlıklı ve sürdürülebilir bir beslenme alışkanlığı kazanımı PKOS tan yaşam boyunca kurtulmanızı sağlayacaktır.